kosciuszko

Historia Muzeum

Na ostatnie miejsce zamieszkania Kościuszki zwrócono dopiero wówczas uwagę, gdy rodzina Gassmann, będąca od roku 1881 właścicielem domu Zeltnera, sprzedała go firmie «Chocolat Villars AG» i kiedy firma ta przebudowała w r. 1932 parter budynku na nowoczesny lokal sklepowy.
Z inicjatywą ratowania przynajmniej mieszkania Kościuszki wystąpił ówczesny polski ambasador w Bernie, Jan Modzelewski oraz attaché kulturalny, dr Alfons Bronarski. Ze strony Solothurnu poparcia udzielił radca stanu dr Max Obrecht, a także ówczesny poseł USA, Hughes R. Wilson, zaangażował się w tę sprawę. Myślą przewodnią było utworzenie muzeum ku czci polskiego bohatera narodowego. Miało się ono mieścić w dwóch pokojach dawnego mieszkania Kościuszki, gdzie zebrane dokumenty, przedmioty i różnego rodzaju pamiątki obrazowałyby możliwie wszechstronnie jego życie i znaczenie.
W r. 1933 powołano komitet honorowy, który zajął się wyposażeniem muzeum.
Dzięki zebraniu pokaźnej sumy pieniędzy, do czego przyczynił się swym koncertem w r. 1937 światowej sławy polski pianista, Ignacy Paderewski, uzyskano środki dla odtworzenia na podstawie ówczesnej akwareli, możliwie dokładnie oryginalnego wyglądu pokoju, w którym zmarł Kościuszko. Musiano się przy tym zadowolić kopiami oryginałów, przewiezionych w r. 1927 z Rapperswilu do Polski. Muzeum otrzymało jednak, zarówno od polskich muzeów, jak i osób prywatnych, znaczną ilość obrazów i grafik, ilustrujących czyny Kościuszki. W Solothurnie przekazała rodzina Gassmann cenne pamiątki po Kościuszce w postaci jego osobistych rzeczy, które zapewne pozostały w domu. Podobnie postąpili włoscy spadkobiercy Emilii Zeltner.
Obok prywatnych ofiarodawców, również archiwum państwowe, zbrojownia i muzeum sztuki odstąpiły nowemu muzeum posiadane przez siebie przedmioty i dokumenty, dotyczące Kościuszki. Uroczyste otwarcie muzeum nastąpiło 27 września 1936 r. Gośćmi honorowymi byli przede wszystkim ówczesny polski minister spraw zagranicznych, pułkownik Józef Beck oraz radcy federalni Giuseppe Motta i Hermann Obrecht. W tym samym dniu powstało nowe Towarzystwo Kościuszki, które objęło opieką muzeum oraz pamiątkowe miejsce w Zuchwilu. Zdołało ono również zgromadzić dalsze cenne eksponaty, otrzymane w postaci darów lub nabyte drogą kupna. Przez organizowanie koncertów z udziałem polskich artystów, odczytów o Kościuszce oraz uroczystych obchodów ważniejszych rocznic jego urodzin i śmierci, zdobywało Towarzystwo nowych członków i dawało znać o istnieniu muzeum.
Z okazji uroczystych obchodów 150 rocznicy śmierci Kościuszki, ówczesny sekretarz Towarzystwa, Johann Arnold Wirth napisał sztukę p.t. «Tadeusz Kościuszko, der Naczelnik». Dzięki tej ożywionej działalności liczyło Towarzystwo Kościuszki w roku 1976 735 członków w kraju i za granicą, wśród nich wielu Polaków oraz pokaźną liczbę osób z Ameryki.
Jak wynika z prowadzonych ksiąg pamiątkowych, znaczna część zwiedzających muzeum to Polacy i Amerykanie.
W roku 1978 stwierdzono, że muzeum w swojej pierwotnej postaci nie odpowiada już dzisiejszym wymogom muzealnictwa i zaszła konieczność zreorganizowania go. Realizacja przedstawionego projektu uległa z różnych przyczyn pewnemu opóźnieniu. Najpierw musiano zdobyć środki finansowe w wysokości 90000 franków, co zdołano osiągnąć dzięki dotacjom kantonu Solothurn, miasta Solothurn oraz licznych firm i osób prywatnych, wśród nich wielu Polaków. Tymczasem zmienił się właściciel domu, co początkowo postawiło dalsze istnienie muzeum pod znakiem zapytania. Nastąpiła również kilkakrotna zmiana kustosza muzeum, a pierwotny projekt jego unowocześnienia został poprawiony i rozszerzony, kiedy do dotychczasowych dwóch pomieszczeń doszło trzecie. Wreszcie w latach 1981–1983 zajęto się urządzeniem muzeum na nowo pod kierownictwem panów: Zygmunta Stankiewicza i Nicolo Vitala. 15 września 1984 r. nastąpiło uroczyste otwarcie muzeum w jego obecnej postaci.
W specjalnej witrynie wyeksponowany jest, zakupiony na aukcji w roku 2006 oryginalny pistolet, który Kościuszko nosił przy sobie w czasie pobytu w Paryżu.
Niejako serce muzeum stanowi alkowa z wiernie, według oryginału, zrekonstruowanym łóżkiem, na którym zmarł Kościuszko.